Dit is goed voor je mentale gezondheid

15 maart 2024

Aan je mentale gezondheid werken is net zo belangrijk als werken aan je fysieke gezondheid, vindt dr. Julie Smith uit Engeland. Hier deelt ze praktische tips en adviezen.

“Sporten en gezond eten zorgen ervoor dat je lichaam beter kan herstellen wanneer dat nodig is”, zegt klinisch psychologe dr. Julie Smith uit Engeland. “Zo werkt het ook met mentale gezondheid. Hoe meer zelfbewustzijn en veerkracht je opbouwt als alles goed gaat, hoe beter je in staat bent om te gaan met de uitdagingen van het leven.” Op social media waar dr. Smith praktische technieken, adviezen en oplossingen voor alledaagse problemen deelt, is ze immens populair. In haar boek Waarom heeft niemand mij dit eerder verteld? heeft ze haar kennis nu gebundeld. 

Waarom ben je psychologische kennis gaan delen in filmpjes op social media?

“Een belangrijk onderdeel van therapie is educatie: uitleg geven over de werking van het brein en mensen vertellen hoe ze hun emotionele gesteldheid kunnen beïnvloeden en aan hun mentale gezondheid kunnen werken. Om die kennis voor een bredere doelgroep toegankelijk te maken, ben ik begonnen met die filmpjes. Het is een geweldige manier om wereldwijd miljoenen mensen te bereiken, al kun je in één minuut natuurlijk niet alles vertellen. Daarom ga ik  in mijn boek dieper in op de inzichten die ik online deel. Ik deel kennis, praktische technieken en hulpmiddelen zodat je beter met je emoties leert omgaan, maar ik zeg er nadrukkelijk bij: het boek is géén therapie.” 

Lees ook: dit vinden vrouwen het minste leuk tijdens het vrijen

Waar lopen mensen die bij jou aankloppen het meest tegenaan?

“Onze geestelijke gezondheid fluctueert constant, zoals je de ene keer ook fysiek beter in je vel zit dan de andere keer. Toch hoor ik van steeds meer mensen dat ze worstelen met stress of een burn-out. Tegen sommige vormen van druk kun je nee zeggen – die extra klus boven op je vijftigurige werkweek bijvoorbeeld – maar aanhoudende stress door ziekte, financiële zorgen of een verbroken relatie kun je niet wegpoetsen met een ochtendritueel, yoga of meditatie. Dan moet je ingrijpen.” 

Lees ook: 6x waarom wandelen in het vos zo goed voor je is

Hoe weet je of je stressniveau je te veel wordt?

“Als je merkt dat je die vraag niet kunt beantwoorden, is het tijd om pas op de plaats te maken en na te denken over zowel je mentale als fysieke gezondheid. Praat met een vriend die je kunt vertrouwen of houd een dagboek bij. Dat helpt om erachter te komen of verandering nodig is.” 

Wat zijn manieren om beter met stress om te gaan?

“Op je ademhaling letten is een simpele manier. Adem je langer en krachtiger uit dan in, dan vertraagt je hartritme en komt je lichaam tot rust en kun je helderder en oplossingsgerichter denken. Je onder de mensen begeven helpt ook: sociale isolatie bezorgt je lichaam en geest stress, terwijl de effecten van stress worden verzacht als je anderen opzoekt en je met hen verbonden voelt. Ook mediteren heeft effect op je brein: het is wetenschappelijk bewezen dat het stress helpt verminderen en je vermogen om emoties te reguleren vergroot.” 

Lees ook: 11 tekenen dat je in een toxic relatie zit

Mindfulness kan volgens jou helpen tegen piekeren. Hoe?

“We hebben als mens het vermogen na te denken over onze eigen gedachten, maar
we kunnen ook afstand van die gedachten nemen. Ze zijn een mix van meningen, oordelen en interpretaties, het zijn geen feiten. Door stil te staan bij je gedachten, krijgen ze minder grip op je en kun je zélf kiezen hoe je erop reageert. Een simpele mindfulness-oefening is even pauze nemen en registreren welke gedachten er in je opkomen en hoe je je daarbij voelt. Je merkt vanzelf dat je kunt focussen op een bepaalde gedachte, maar ook dat je die voorbij kunt laten gaan tot er weer een nieuwe komt.” 

Wat kun je doen tegen negatieve gevoelens en emoties?

“Negatieve emoties verdwijnen niet altijd als je ze wegduwt. Ze wachten tot ze worden verwerkt. Stel dat je pijnlijke gevoelens wegdrukt door alsmaar bezig te blijven, dan word je na verloop van tijd bang om te stoppen met die bezigheden, omdat je weet dat die gevoelens dan waarschijnlijk weer terugkomen. In therapie leren we mensen hoe ze emoties kunnen observeren zonder zich erdoor te laten meeslepen. Zo kun je ervaringen verwerken en ze laten rusten.” 

Je bent best kritisch over positief denken. Waarom?

“Positieve gedachten zijn geweldig, maar als je jezelf de norm stelt altijd positief te denken, kan dat uitlopen op een mislukking. Als je je down voelt, heeft het geen zin om tegen jezelf te zeggen: denk positief. Onze hersenen zijn er namelijk op ingesteld om onze omgeving te evalueren, niet om tegen onszelf te liegen dat alles in orde is terwijl dat niet zo is. Wat helpt is: begrijp dat je brein op deze manier werkt omdat het zijn taak is je te beschermen. Je kunt niet voorkomen dat negatieve gedachten binnenkomen, maar je kunt wel beslissen hoeveel tijd je eraan besteedt.” 

Hoe kom je in actie als je totaal geen motivatie hebt?

“Je kunt er niet op vertrouwen dat de motivatie er altijd is. Net als bij elk ander gevoel: het komt en gaat. Maar je hoeft niet te reageren op elke drang die je voelt. Als je wakker wordt, kun je de drang voelen om de wekker uit te zetten en te blijven liggen. Je kunt echter ook oefenen de drang om de dekens over je hoofd te trekken te herkennen en ervoor kiezen ertegenin te gaan. Daarom is mindfulness zo nuttig. Je leert bewust te reageren op een manier die voor jou het beste is.” 

Hoe kun je je zelfvertrouwen vergroten?

“Nieuwe situaties opzoeken helpt. Als je altijd in je comfortzone blijft, groeit je zelfvertrouwen niet. Zo was ik als tiener zelfverzekerd tot ik ging studeren aan de universiteit, 160 kilometer verderop. Ik voelde me kwetsbaar en onzeker. Maar het studentenleven werd mijn nieuwe normaal en zo bouwde ik stukje bij beetje mijn zelfvertrouwen op. 

Hetzelfde gebeurde bij mijn eerste baan als onderzoeker, toen ik mijn eerste kind kreeg, toen ik mijn eigen praktijk begon en toen ik mijn werk voor het eerst deelde op social media. Je moet bereid zijn het even zonder je zelfvertrouwen te stellen en je kwetsbaarheid toe te laten. Dus wil je je ergens zelfverzekerder over voelen, maar maakt het je nu nog nerveus? Zoek die situatie dan juist zo vaak mogelijk op.” 

Boekentip

TEKST KIM VAN DER MEULEN | BEELD GETTY IMAGES 

Meer verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Santé