Als je het te druk hebt, ben je niet in balans
6 februari 2024
Ayurveda veranderde en verbeterde de levens van Marleen Dijkhoff en Cielke Sijben. Ze besloten er een podcast over te maken en die werd razend populair. Dus kwam er ook een boek, waarin ze de leer toegankelijk maken voor drukke westerse vrouwen. Aan Santé vertellen ze alles over Ayurveda.
Marleen en Cielke begonnen een paar jaar geleden De Ayurveda Podcast, die meteen op nummer 1 binnenkwam. In een jaar tijd kwamen daar een grote online community, twee ayurveda retreats en als klap op de vuurpijl een boek bij. “Heel druk, maar we wisten gelukkig wat we moesten doen om in balans te blijven.”
Hoe hebben jullie elkaar ontmoet?
Cielke: “Zo’n twintig jaar geleden reageerden we allebei op een oproep van BNN om een digitaal kanaal op te zetten: 101.TV. We werden uitgekozen en hadden meteen leuk contact. We hebben de raarste dingen gedaan: we deden mee aan het WK snowkajakken, hebben onszelf vastgeketend aan Hugh Grant en zijn opgepakt door de politie. We zaten vaak tot ’s avonds laat nog bij BNN in een montagehok of aan de bar. Druk, maar gezellig. Daarna is Marleen bij de televisie blijven werken, ik bij de radio. We hebben altijd contact gehouden.”
Lees ook: een fit brein begint in je buik
Hoe is ayurveda in jullie leven gekomen?
Marleen: “In 2020 werd voor mij duidelijk: ik vind mijn werk leuk, maar ik mis iets. Ik wilde er iets naast doen, gewoon voor de lol. Al snel kwam ik uit bij een weekend waarin je ayurveda leert toepassen in het dagelijks leven. Na dat weekend besloot ik een opleiding tot ayurvedisch therapeut te volgen. Na drie maanden voelde ik me zo goed door m’n nieuwe levensstijl, dat ik wist: hier moet ik iets mee doen.” Cielke: “Toen Marleen in coronatijd op verlate kraamvisite kwam, hebben we het maar heel even over mijn zoontje gehad: het ging vooral over ayurveda. Ik heb in 2016 een yogaopleiding gevolgd in India, waar ik er iets over had geleerd. Marleen triggerde me om daar iets mee te doen. Ik ben aan dezelfde studie begonnen. Inmiddels hebben we ons mediawerk stopgezet.”
Draait ayurveda daarom?
Marleen: “De basis van ayurveda is dat iedereen een uniek body-mindtype heeft. Er zijn drie types, die ook wel dosha’s worden genoemd: Vata, Pitta en Kapha.
In het kort: Vata is een veranderlijk type, Pitta is pittig en Kapha kalm. Ieder mens bestaat uit die types, maar de onderlinge verhoudingen zijn bij iedereen anders.
Lees ook: 4 tips voor een platte buik zonder sportschool
Als je weet wat jouw dominante dosha is, kun je qua voeding, leefstijl en mindset leven op een manier die bij je past. En dan weet je wat je kunt doen om een onbalans te herstellen. Er is niet één advies dat voor iedereen werkt. De een heeft er baat bij om een uur een pittige work-out te doen de ander heeft kalmerendere dingen nodig, zoals yin yoga. In ayurveda behandel je met tegengestelde eigenschappen. Ben jij heel ‘heet’ en ‘pittig’ van jezelf? Dan is voor jou verkoeling belangrijk: uit de zon blijven, minder scherp eten en geen hete drankjes. Het gaat erom dat je in balans komt, zowel fysiek als mentaal.”
Wat is jullie dominante type?
Cielke: “Ik identificeerde me in het begin erg met het Pitta-type: iemand die hard werkt, gepassioneerd is en problemen wil oplossen. Daar heb ik zeker veel eigenschappen van, maar ik bleek ook veel Kapha in me te hebben, een wat meer introvert type. Daar-door begreep ik waardoor ik soms kan imploderen.”
Marleen: “We hebben allebei veel Pitta, maar het is fijn dat we daarnaast ook allebei wat van het zorgzame, liefdevolle Kapha-type hebben. We kunnen hard werken, maar als iets tegenzit, zeggen we ook tegen onszelf: het komt allemaal goed.”
Cielke: “Als je je in die types gaat verdiepen, leer je steeds meer over jezelf en over hoe je in elkaar zit.
Je komt er sneller achter: hoe gaat het nou echt met me? Waar heb ik last van? Hoe ben ik eigenlijk als ik me heel goed voel?”
Marleen: “In ons boek staat een test om erachter te komen wat je dominante type is. Maar vind je het lastig om je constitutie – de samen- stelling van de drie dosha’s – en onbalans te bepalen, dan kun je altijd naar een ayurvedisch coach of practitioner gaan.”
Hoe heeft ayurveda jullie leven veranderd?
Marleen: “Ik heb twintig jaar last gehad van een slaapprobleem: veel wakker zijn, slapeloze nachten, niet inslapen, niet doorslapen. Heel stressvol. Tips die ik van psychologen kreeg, werkten maar kort. Toen ik de tips toepaste die ik tijdens mijn opleiding kreeg, lukte het ineens wel. Bizar! Wat voor mij vooral werkte: voor tien uur ’s avonds gaan slapen. Ayurveda verdeelt de dag in tijdsblokken, en tussen zes en tien uur ’s avonds overheerst de Kapha-energie. In die fase wil je in slaap komen. Kapha is wat trager, wat rustiger. Om tien uur begint de Pitta-tijd.”
Lees ook: tips voor een platte buik
Cielke: “Ja, dan krijg je ineens een stoot energie en wil je van alles gaan doen. Het huis schoonmaken, of zo. Om rustig in slaap te vallen, ga ik altijd een beetje rommelen op de slaapkamer voordat ik ga slapen. Laptop uit, telefoon uit, en geen spannende serie voor het slapengaan.” Marleen: “Mijn menstruatie was ook helemaal weg, en ik was gediagnosticeerd met PCOS. Dat is best vervelend, zeker als je zwanger wilt worden. Maar laatst zei de gynaecoloog dat die aandoening helemaal weg is. Dat is door ayurveda gekomen, want verder heb ik niks veranderd. Ik ben hormonaal weer in balans.”
Cielke: “Ik had vaak last van een opgeblazen buik, die strak stond van de lucht. Soms stuurde ik voor de grap foto’s naar mijn vriendinnen: kijk, ik lijk wel vier maanden zwanger. Daar heb ik bijna geen last meer van, omdat ik nu weet wat de oorzaak is. Vet eten is voor mij funest. Als ik toch eens een frietje kapsalon eet, weet ik waar ik aan begin. Ook was ik een ontzettende kauwgumvreter en praatte ik veel tijdens het eten. Zo kreeg ik veel valse lucht binnen. Ik ben anders gaan eten, op andere tijdstippen ook. Daardoor ben ik zelfs afgevallen. Ik heb weer het gewicht van voor mijn zwangerschap.”
Marleen: “Ik ben daar juist door aan gekomen, want ik was te licht. Als je eet op een manier die bij je past, kan je lichaam dat goed verwerken en kom je op een gewicht dat bij je past.”
Zijn jullie streng in de leer?
Marleen: “We leven absoluut niet honderd procent ayurvedisch; ik denk dat we eerder op tachtig procent zitten. Wij houden ook van wijntjes, feesten en festivals op z’n tijd. Als ik een keer een wijntje drink, balanceer ik dat de volgende dag met iets wat een verkoelende eigenschap heeft, zoals soep van groene groenten en aloëverasap.” Cielke: “Veel gerechten, zelfs stamppot, kun je ayurvedisch maken. In ons boek staat ook een recept voor pasta met kaas. Met seizoensgroenten en de juiste kruiden kan dat prima. Deze manier betekent ook: kijken naar het seizoen, de dag, de natuur.”
Marleen:“En luisteren naar je lichaam. We hebben het afgelopen jaar echt veel stress gehad. Door goed naar ons lichaam te luisteren, herkenden we dat snel. En we weten wat we ertegen kunnen doen. Op tijd stoppen. En licht verteerbare, maar wel voedzame gerechten eten, zoals Kitchari: een gezond gerecht met rijst, groenten, kruiden en mungbonen. De dag wat meer afbouwen helpt ook, of jezelf een lekkere warme oliemassage geven.”
Welke misverstanden zijn er over ayurveda?
Marleen: “Dat je op een berg in India moet zitten om ayurvedisch te leven.
Cielke: “Ja, of dat je na een doshatest álles moet toepassen wat bij je dominante type hoort. In de westerse samenleving vol prikkels zijn veel mensen uit balans. Ervaar je stress, kun je je slecht concentreren, slaap je niet goed? Focus daar eerst op.”
Waarom wilden jullie ook een boek schrijven?
Marleen: “Niet iedereen luistert naar podcasts, en het is fijn om alles op een rij te hebben. Ik ging in het begin naar een ayurvedisch arts, die zei dat ik beter geen tomaat en paprika meer kon eten. Dat deed ik braaf, maar ik had eigenlijk geen idee waarom. Eigenlijk had ik een boek moeten hebben, waarin alles toegankelijk wordt uitgelegd en waarin ik mezelf herken: een boek voor westerse, drukke vrouwen.”
Cielke: “Ik weet niet hoeveel appjes ik Marleen wel niet heb gestuurd: welke tongschraper moet ik halen? Welke olie was ook alweer voor je mond? Moet ik eerst olie op mijn lichaam smeren en dan douchen of andersom? Je moet natuurlijk niks, maar met wat meer informatie was ik wel geholpen. We hebben het boek geschreven dat we zelf graag hadden willen lezen.”
Leven jullie thuis ayurvedisch met het hele gezin?
Marleen: “Zo veel mogelijk. Gisteravond hebben we pizza gegeten, omdat onze dochter jarig was. Ze werd zes. Toen ze water met ijsblokjes op tafel zette, haalde ik de ijsblokjes er snel uit, want die doven je spijsvertering. Ik legde uit: zo meteen komt er een pizza in je buik, en als je begint met ijsblokjes vindt je buik het nóg ingewikkelder om die pizza te verwerken. Dat snapte ze. Mijn kinderen eten ook wel snoep en ijsjes, maar de basis zit er goed in. Laatst vroeg ik of ze klaar waren om naar school te gaan: ‘Are… you…’ Ik wachtte op hun ‘Ready!’, maar ze zeiden: ‘Veda!’, haha.”
Cielke: “Mijn zoontje is bijna drie en zit in een fase dat hij alles wat groen is aan de kant schuift. Ik heb me voorgenomen daar geen strijd van te maken en maak ’s ochtends gewoon bananenpannekoekjes met wortel en courgette erdoorheen. Ook doe ik altijd lauw water in zijn beker, nooit koud. En als ik ’s ochtends yogaoefeningen doe, komt hij er gezellig bij, klimt hij op me of doet hij mee. Zo schattig. Mijn vriend heb ik inmiddels zover dat hij zijn popcorn in de ghee bakt. Dat is een soort boter, maar dan gezonder en lichter te verteren.”
Hebben jullie tips voor ayurveda- beginners?
Marleen: “Gebruik elke ochtend een tongschraper. Maak van de lunch je grootste maaltijd. Sta voor zessen op en ga voor tienen slapen. En eet liever niet na zes uur ’s avonds, dan gaat je spijsvertering trager werken. Ook belangrijk: eet alleen als je trek hebt.
Cielke: “Gooi niet meteen je hele levensstijl om, maar probeer eerst één tip een week vol te houden. Drink elke ochtend bijvoorbeeld een glas afgekoeld gekookt water. Lukt dat makkelijk, dan kun je er een tweede bij doen. Zo bouw je routines op.” °
TEKST BELINDA FALLAUX | beeld GettyImages
TIP van de redactie
