Wat iedere vrouw moet weten over de overgang

4 december 2022

Misschien nog een ver van je bedshow of wil je er überhaupt niet aan denken: de overgang! Een fase in het vrouwenleven die vaak wordt geassocieerd met uitgeblust, opvliegers, niet sexy, kort en grijs haar en een zure heks. Sandra van Leeuwen, trainer Hormoonfactor en gespecialiseerd in de overgang, vertelt je hoe het zit.

Ook ik was niet met de overgang bezig. Totdat ik merkte dat steeds meer vrouwen zich in mijn praktijk meldde met overgangsklachten zodra ze de 40 waren gepasseerd. Ik zocht de verdieping vanuit mijn kennis over hormonen en raakte steeds enthousiaster. Wat kun je fysiek en mentaal verwachten? Maar wat ik vooral wilde weten, welke positieve kanten zijn er aan deze fase die wel tussen de zeven en tien jaar kan duren!

En toen werd ik 45 en startte het proces voor mij. Kleine veranderingen werden merkbaar en dat was best confronterend. Kennis op zak of niet, wanneer je er zelf middenin staat, voelt alles nieuw.

Ik ben inmiddels twee jaar verder en ben nog steeds dankbaar dat ik mijn eigen lichaam en mind op dit vlak zo goed heb leren kennen. Zodat ik weet; ik ben niet gek aan het worden, dit is de overgang!

Positieve inzichten

Dit zijn mijn vijf persoonlijke positieve inzichten over de overgang:

1. Zorg voor een stabiele bloedsuiker

Belangrijk op iedere leeftijd, maar vooral tijdens de overgang. Een te sterk wisselende bloedsuikerspiegel zorgt voor dipjes in je energieniveau en kan leiden tot stemmingswisselingen.

Kies voor drie voedzame maaltijden per dag waarin alle drie de macronutriënten zijn vertegenwoordigd (vet, koolhydraat en eiwit). Gebruik daarnaast maximaal 1 tussendoortje tussen de lunch en het avondeten in.

2. De overgang is het einde van de vruchtbare jaren, niet het einde van je leven

Het idee dat je in de overgang niet meer meetelt, geen carrièreswitch kunt maken of aan een studie kunt beginnen, is echt onzin. Wij vrouwen worden op dit moment gemiddeld 84 jaar. Je bent dus ‘pas’ op de helft van je leven. Maak de balans op en start met positieve energie aan het tweede deel van je leven!

3. Zo moeder, zo dochter

De leeftijd waarop je moeder in de overgang kwam, is een indicatie voor de leeftijd waarop jij in de overgang zal komen. Echter de klachten en symptomen die hierbij horen niet. Deze zijn voor een groot deel ook afhankelijk van je leefstijl en die bepaal je zelf!

Heb je tijdens je puberteit en mogelijk een zwangerschap veel last gehad van de schommelende hormoonhuishouding? Dan is de kans groot dat je hiervan ook wat meer last zult hebben tijdens de overgang.

4. Leer nu al jouw grens uit spreken en respecteren

Wanneer de overgang eenmaal aan je deur klopt, zijn veel vrouwen vaak al oververmoeid. Niet zo gek met (jonge) thuiswonende kinderen, een man, mantelzorg, werk en alle andere dingen die op je pad komen. Vaak worden eigen wensen en verlangens aan de kant geschoven en is het zorgen voor de ander prio nr 1.

In de jaren voor de overgang kun je dit ook nog redelijk ongestraft doen. Vage klachten en vermoeidheid symptomen, parkeren we, want we moeten door! In de overgang gaat dit helaas niet meer ongestraft. Je lichaam gaat ‘harder schreeuwen’ en het enige wat je nu nog kunt doen is luisteren en gehoorzamen wat het je te vertellen heeft.

Leer nu al je lichaam en jouw verlangens in het leven goed kennen en geef hier gehoor aan. Dit voorkomt straks de mate van klachten in de overgang.

5. Progesteron neemt af, oestrogeen gaat schommelen

In tegenstelling tot wat veel vrouwen denken, schommelt het oestrogeen niveau in de overgangsjaren en begint deze pas aanzienlijk te dalen in het laatste jaar voorafgaand aan de laatste menstruatie. Progesteron daarentegen daalt al veel eerder in dit proces. Dit veroorzaakt een disbalans en klachten die horen bij oestrogeen dominantie.

Progesteron is niet alleen verantwoordelijk voor een gezonde cyclus en zwangerschap, maar is ook betrokken bij een goede nachtrust en een goed werkende schildklier. En juist bij deze processen gaat het vaak mis wanneer we ouder worden. We slapen minder makkelijk in en worden vaker wakker per nacht. Dit doet je humeur en concentratievermogen geen goed om nog maar te zwijgen van het eetpatroon. 

Een traag werkende schildklier kan o.a. negatieve gedachten in de hand werken en zorgen voor het aankomen in gewicht.

Ook deze symptomen zijn voor een groot deel te minimaliseren wanneer je op tijd de nodige stappen onderneemt. Zoek bij slaapproblemen of verandering van stemming hulp en ga er direct mee aan de slag!

Zorg voor een optimale darmwerking

Ik zei het al, het vrouwelijke hormoon oestrogeen schommelt na je 45ste. Dit betekent dat een ander hormoon, serotonine (het gelukshormoon) ook schommelt. Dit hormoon wordt voor 90% in de darm aangemaakt. Reden genoeg om te zorgen voor optimaal werkende darmen om je gelukkig door de overgang te bewegen.

Eet veel groente, slaap voldoende en behoud een gezond stressniveau. Houd daarnaast een eetdagboekje bij. Hiermee kun je ontdekken welke voedingsmiddelen je goed verdraagt en welke niet. Eet je regelmatig voeding die niet bij je past? Dan zorgt dit voor een overactief immuunsysteem, wat leidt tot vermoeidheidsklachten en een verstoorde darmwerking.

Nostalgie en de werking van de hersenen

Herinneringen slaan we overal in het lichaam op, maar in het bijzonder in delen van onze hersenen, de amygdala en de hippocampus. De vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron hebben invloed op deze delen. Juist in de overgang, waarin deze niveaus schommelen merken we hierdoor dat we soms wat verward of zelfs vergeetachtig kunnen zijn. Ook oude herinneringen komen eenvoudig boven en helaas geldt dit ook voor oude niet goed verwerkte trauma’s. Zeker wanneer dit verband houdt met heftige emoties.

Het is dan ook niet zozeer dat heftige woedeaanvallen (maar ook irritaties, jaloerse gevoelens, depressieve gedachten) ontstaan door het schommelen van onze hormoonhuishouding, maar doordat de schommelende hormoonhuishouding zorgt voor het opnieuw herinneren van deze trauma’s. Leer omgaan met deze emoties, zoals woede en je hebt een krachtige tool in handen om de dingen in jouw leven beter te maken. Woede is namelijk als de innerlijke wijsheid die spreekt. Je hoeft alleen maar te luisteren. Het geeft bijvoorbeeld aan dat iemand over jouw grens is gegaan, een bedreiging vormt, je niet respectvol behandelt, je niet krijgt waar je behoefte aan hebt of dat de wensen van een ander boven die van jou worden gesteld.

De overgang is een feit, hoe je ermee omgaat een keuze

Wat is jouw beeld van de overgang? Kijk je ernaar uit of zie je er tegenop? Wat heb je meegekregen van oudere vriendinnen of van je moeder? Hebben zij veel klachten ervaren of waren zij positief? Dit alles beoordeelt voor een groot deel hoe je over de overgang denkt én belangrijker of je gevoeliger bent voor klachten.

Een positieve mindset, is bewezen, zorgt voor een betere gezondheid. Alle reden dus, om (wanneer je nog niet in het bezit bent van) aan de slag te gaan met het creëren hiervan!

Tekst: Sandra van Leeuwen, beeld GettyImages