Glas melk en mogelijke kans op borstkanker

7 december 2022

Een glaasje melk is goed voor elk, werd vroeger gezegd, maar nu lijkt het erop dat melk helemaal niet zo goed is. Zo is er een onderzoek waaruit naar voren is gekomen dat een glas melk de kans op borstkanker aanzienlijk kan vergroten. Santé zocht het voor je uit.

Uit het onderzoek komen volgens de onderzoekers sterke aanwijzingen naar voren dat een glas koemelk gekoppeld kan worden aan het vergroten van de kans op borstkanker. In sommige gevallen kan die kans zelfs met 80 procent worden vergroot, aldus de onderzoekers. In het onderzoek wordt gesteld dat het drinken van een glas koemelk per dag de kans op borstkanker met 50 procent zou vergroten. Het gaat om een studie die werd uitgevoerd door de Loma Linda University in Californië en die op 25 februari 2020 is verschenen in het International Journal of Epidemiology.

Melk

Onderzoeker Dr. Gary E. Fraser: “Zelfs het drinken van een kwart of een derde van een glas melk kan de kan op borstkanker met 30 procent vergroten. Door een glas melk per dag te drinken wordt de kans met 50 procent vergroot, en voor degenen die twee tot drie glazen melk per dag drinken is de kans 70 tot 80 procent groter.” Voor kaas en yoghurt werden deze verschillen overigens niet gevonden.

Onderzoek

Voor het onderzoek werden tijdens een periode van acht jaar zo’n 53.000 vrouwen Noord-Amerikaanse vrouwen gevolgd van 30 jaar en ouder die allemaal geen kanker hebben. Aan het einde van het onderzoek werd er bij 1.057 vrouwen borstkanker geconstateerd.

Sekshormoon

Volgens de onderzoekers ligt het aan het geslachtshormoon dat in de melk zit, want 75 procent van de koeien die worden gemolken zijn zwanger. Er werd geen verband gevonden tussen sojamelk en een vergrote kans op borstkanker.

Andere verklaring

Het onderzoek heeft ook een tegenreactie opgeleverd. Die is gepubliceerd in hetzelfde wetenschappelijke tijdschrift. De verschillen in de resultaten zouden ook door iets anders verklaard kunnen worden. Bijvoorbeeld doordat de vrouwen die geen melk drinken een veganistische levensstijl hebben. En vegan eten zou de kans op borstkanker met 22% doen afnemen, aldus het tegenargument. Ook zou het een verklaring kunnen zijn dat het niet de melk is, die hier de boosdoener is, maar de eventueel aanwezige hormonen in de melk. De alternatieve verklaringen zijn, zoals zo vaak bij wetenschappelijk onderzoek, enorm. Daarom zal er zeker meer onderzoek nodig zijn om de resultaten uit dit ene onderzoek te verklaren of te ontkrachten of bevestigen.

Tekst Santé, beeld GettyImages

Noot van de redactie

Het bovenstaande artikel werd eerder in Santé gepubliceerd en is slechts een verwijzing naar een onderzoek zoals dat op Science Daily is gepubliceerd. Het is dus geen harde conclusie, maar zoals bij veel wetenschappelijk onderzoek een tijdelijke conclusie, op weg naar hopelijk meer inzicht in het ontstaan en de behandeling van borstkanker. Toen wij het artikel voor het eerst op Facebook publiceerden, in 2021, hebben fact checkers van Knack het artikel voorgelegd aan een Vlaamse wetenschapper. Het resultaat daarvan plaatsen we hierbij ook.

“In het onderzoek wordt gesteld dat uit recent onderzoek naar voren is gekomen dat het drinken van een glas koemelk per dag de kans op borstkanker met 50 procent vergroot. Het gaat om een studie die werd uitgevoerd door de Loma Linda University in Californië en die op 25 februari 2020 is verschenen in het International Journal of Epidemiology.

‘Zelfs het drinken van een kwart of een derde van een glas melk kan de kans op borstkanker met 30 procent vergroten. Door een glas melk per dag te drinken wordt de kans met 50 procent vergroot, en voor degenen die twee tot drie glazen melk per dag drinken is de kans 70 tot 80 procent groter’, citeert Santé een van de onderzoekers.

Bijzonder interessant

Volgens professor Johan Verhaeghe, kliniekhoofd gynaecologie en verloskunde aan het UZ Leuven, was de consensus tot voor de publicatie van deze studie dat melkinname geen belangrijke invloed heeft op het borstkankerrisico. ‘Dat was ook de conclusie van een meta-analyse uit 2018-2019, waarin acht eerdere studies onder de loep werden genomen.’

Professor Verhaeghe vindt de studie die Santé aanhaalt ‘bijzonder interessant’, zegt hij aan de telefoon, en wel om twee redenen. Ten eerste omdat ze werd uitgevoerd bij een vrij grote populatie – bijna 53.000 Amerikaanse vrouwen die 8 jaar lang werden gevolgd. Ten tweede omdat die vrouwen werden gerekruteerd binnen de gemeenschap van de adventisten , een protestants kerkgenootschap. In die gemeenschap gebruikt 8 procent geen koemelk, 42 procent consumeert relatief weinig koemelk en 50 gebruikt evenveel koemelk als andere Amerikanen. ‘Die grote verschillen in melkinname vind je heel zelden in andere populaties, al zeker niet in Europa, waar de verschillen in melkinname veel kleiner zijn’, aldus professor Verhaeghe.

Anderzijds, benadrukt Verhaeghe, zullen de bevindingen uit deze observationele studie moeten worden bevestigd op basis van gerandomiseerd onderzoek. Dat is onderzoek waarbij met een controlegroep wordt gewerkt. ‘Er kunnen namelijk altijd verschillen meespelen die onderzoekers in een observationele studie niet kunnen uitfilteren. Zo kunnen mensen die ervoor kiezen om geen melkproducten gebruiken ook op andere vlakken ander gedrag vertonen. We moeten dus voorzichtig blijven en mogen nooit conclusies trekken op basis van één studie.’

Verhaeghe vraagt zich ook af waarom de studie niet ‘hoger’ werd gepubliceerd. Hij bedoelt daarmee: in een tijdschrift met nog iets meer impact dan het International Journal of Epidemiology. ‘Alleen de auteurs van de studie en de redacteuren van de wetenschappelijke tijdschriften kunnen die vraag beantwoorden. Is er sprake van weerstand tegen een nieuwe denkwijze, of zijn er toch analytische lacunes in de studie?’

Zwakheden

Professor gynaecologie en hoofd van de menopauze- en borstkliniek van het UZ Gent Herman Depypere lijkt uit te gaan van de laatste hypothese. ‘Het gaat hier niet om een gerandomiseerde studie, wel om een observationele studie die nogal wat zwakheden vertoont’, laat hij via e-mail weten. ‘Belangrijke factoren zoals gewicht en hoeveelheid beweging worden in het artikel niet beschreven. Daarvoor verwijzen de onderzoekers naar bijlagen. Die heb ik doorgenomen, en daaruit blijkt dat er niet echt wordt gecorrigeerd voor gewicht. Mensen met een extreme body mass index (BMI) van minder dan 14 of meer dan 60 zijn wel uitgesloten van de studie, maar bij mensen met een BMI van meer dan 30 zien we al een verdubbeling van het aantal borstkankers. Bij een BMI van 45 mag je al uitgaan van een toename van het aantal borstkankers met 200 procent of meer.’

‘Stel nu dat vrouwen die niet bezig zijn met hun gezondheid en niet veel bewegen, meer melk drinken dan vrouwen die wel gezondheidsbewust zijn – meer soja gebruiken, meer bewegen, minder obees zijn, minder vet eten, minder alcohol drinken en minder roken, allemaal factoren die het risico op borstkanker verkleinen – dan spelen al die factoren zo’n grote rol dat de verschillen in melkinname teniet worden gedaan’, zegt professor Depypere. ‘De correcties voor al die risicofactoren mis ik in deze studie’. Depypere ziet dan ook geen reden om aan te nemen dat melk de kans op borstkanker zou vergroten.

Nog niet bewezen

Op basis van deze studie is volgens experten dus nog niet bewezen dat melk de kans op borstkanker vergroot. ‘Hoe dan ook volstaat één observationele studie, hoe interessant ook, niet om de richtlijnen in verband met de melkconsumptie aan te passen’, zegt professor Verhaeghe. ‘Een volgende studie kan weer het tegendeel bewijzen. Maar er is ongetwijfeld akte van genomen. Als de gegevens bevestigd worden in verdere observationele studies, en liefst ook in een gerandomiseerde setting – wat evenwel niet makkelijk zal zijn voor dit soort langetermijnonderzoek – dan zal de overheid daar ongetwijfeld wel rekening mee houden bij de volgende aanpassing van de adviezen. De toekomst zal het uitwijzen.’

Ondertussen blijft het advies volgens Verhaeghe: ‘Geniet met mate, ook als het over melk gaat. We weten al heel lang dat factoren als overgewicht, te veel alcohol en te weinig beweging belangrijke risicofactoren zijn voor borstkanker. Wie regelmatig sport, zuinig is met alcohol en zijn gewicht onder controle houdt, hoeft niet wakker te liggen van een glaasje melk.’

Conclusie

In het onderzoek wordt gesteld dat een glas melk per dag het risico op borstkanker met 50 procent zou verhogen. Die claim is gebaseerd op één enkel onderzoek, dat bovendien een aantal zwakheden vertoont. Meer onderzoek is nodig om de resultaten van dit onderzoek te bevestigen. We oordelen daarom dat er voorlopig geen bewijs is voor de claim.”

Bron: Knack