Actueel: nieuwe wet seksuele misdrijven helpt slachtoffers
15 juni 2024
In de rechtszaak tegen muzikant Ali B. draaide het om de vraag of de vrouwen die zeiden aangerand of verkracht te zijn duidelijk hadden gemaakt dat ze geen seks met hem wilden. Vanaf 1 juli is er een nieuwe zedenwet waardoor de bewijslast niet meer bij het slachtoffer ligt maar bij de belager.
Slachtoffers van aanranding en verkrachting kunnen vanaf 1 juli 2024 aangifte doen als duidelijk was dat ze geen seks wilden. Dat is het gevolg van de nieuwe Wet seksuele misdrijven. Ook seksuele intimidatie in het openbaar en het sturen van seksueel getinte berichten aan kinderen (sexchatting) zijn dan strafbaar.
De rechtszaak tegen Ali B. was de afgelopen weken dagelijks nieuws. Het Openbaar Ministerie eist drie jaar cel tegen Ali B. De rapper staat terecht voor twee aanrandingen en twee verkrachtingen van drie vrouwen. Een van de melders in deze zaak is zangeres Ellen ten Damme. Ten Damme zegt slachtoffer te zijn geworden van verkrachting tijdens tv-opnames in Marokko.
Ali B zou haar in de nacht hebben opgezocht in de slaapkamer. “Ik heb nergens om gevraagd. Niet die nacht in Marokko, niet bij de politie, niet om deze rechtszaak. Wat er gebeurd is in Marokko, is gebeurd. Ik heb nooit de behoefte gehad om het aan de grote klok te hangen of om aangifte te doen, maar ik heb er ook nooit een geheim van gemaakt”, vertelde de zangeres.
In de rechtszaak draaide het, zoals bij veel zaken over seksueel geweld, om de vraag of het slachtoffer had aangegeven dat ze geen seks wilde. Vanaf 1 juli is er een nieuwe zedenwet waarbij de bewijslast wordt omgedraaid. De vraag is niet of een slachtoffer ‘nee’ heeft gezegd, maar of ze expliciet ‘ja’ heeft gezegd.
Nieuwe wetgeving seksuele misdrijven
Vanaf nu is het dus niet langer noodzakelijk om dwang te bewijzen om verkrachting of aanranding aan te tonen. Als iemand seksuele handelingen voortzet terwijl er duidelijke signalen zijn dat de ander dit niet wil, is dat strafbaar. Hoewel dwang nog steeds een strafverzwarende factor is, is het niet langer een vereiste voor een veroordeling. Wie seksueel contact initieert, moet goed opletten of de ander hetzelfde wil. Als dit niet duidelijk is, moet je dit navragen.
Herkennen van signalen
Duidelijke signalen dat iemand geen seks wil, kunnen expliciet verbaal of fysiek afhoudend gedrag zijn, maar ook non-verbale signalen of een passieve houding, zoals bevriezing van het lichaam uit angst. Bewijs blijft echter lastig te leveren in dit soort zaken, vaak omdat het om één-op-één situaties zonder getuigen gaat. Als de verdachte ontkent, is het vaak een kwestie van het woord van de één tegen de ander. Steunbewijs, zoals lichamelijke sporen, camerabeelden of tekstberichten, is dan essentieel. Bovendien kan verkrachting onder de nieuwe wetgeving niet meer verjaren, waardoor slachtoffers zelf kunnen bepalen wanneer ze aangifte doen.
Lees ook: Sandra werd mishandeld door haar eigen man
Online en offline misbruik
Met de opkomst van internet, sociale media en smartphones is er ook meer online seksueel contact. Hierdoor kunnen seksuele misdrijven ook op afstand worden gepleegd, wat vooral kinderen kwetsbaar maakt. De nieuwe wet maakt bijvoorbeeld het seksueel benaderen van kinderen onder de 16 strafbaar (sexchatting), evenals het benaderen van kwetsbare 16- en 17-jarigen. Dit is anders dan grooming, waarbij een voorstel tot een ontmoeting wordt gedaan. Dankzij deze wet kan eerder worden opgetreden tegen online misbruik.
Seksuele intimidatie
Seksuele intimidatie in het openbaar wordt ook strafbaar. Dit soort gedrag kan mensen zich onveilig laten voelen en invloed hebben op hun dagelijkse keuzes, zoals welke straten ze vermijden of hoe ze zich kleden. Ook online komt seksuele intimidatie veel voor, bijvoorbeeld op social media of chatsites. Dit heeft vaak een grote impact op het gevoel van veiligheid en waardigheid van mensen.
Hogere straffen
Naast nieuwe strafbaarstellingen worden straffen voor een aantal seksuele misdrijven verhoogd. Verkrachting van een kind jonger dan 12 jaar kan nu leiden tot een gevangenisstraf van maximaal 15 jaar. Voor kinderen tussen de 12 en 16 jaar is dit maximaal 12 jaar. Het strafmaximum voor kinderpornografie wordt verhoogd naar 6 jaar gevangenisstraf.
TEKT MANON DAELMANS
BEELD GETTY IMAGES
