Afkoelen en afvallen: redacteur Kim probeerde cryotherapie
7 juli 2023
Vet kwijtraken door kou: het kan. En dan hebben we het niet over bibberen tot je een ons weegt. Journalist Kim zoekt uit hoe cryotherapie werkt en probeert het zelf.
Terwijl ik in de behandelstoel een kop warme thee drink, jagen twee grote pads op mijn buik vrieskou door mijn vetcellen. Ik lig op de behandelstoel bij Minus Four Fat Freeze Factory in Amsterdam, een afslanksalon waar onderhuids vet wordt weggewerkt door middel van bevriezing. Cryolipolyse, heet die techniek. De pads zuigen vacuüm op de huid – een vreemd, maar geen pijnlijk gevoel – en zijn gekoppeld aan een groot, bijna geruisloos apparaat dat voor de koeling zorgt. Ik kan erop zien hoe koud mijn vetcellen het precies hebben: -5°C, geeft de machine aan. Het kan nog kouder, want afhankelijk van je vetlaag gaat ’ie tot -8°C. Het idee: na de behandeling beschouwt je lichaam de gekoelde vetcellen als afwijkend, waarna ze in een paar weken tijd worden afgebroken en afgevoerd en je dus lokaal afslankt. Gek genoeg voel ik niets van de kou. De doekjes met beschermende gel die ik van tevoren op mijn buik gelegd kreeg, voelden zelfs nog koeler aan. “De huid is verdoofd door de kou,” legt eigenaar Tamara Elbaz uit, die de behandeling uitvoert. “Als de pads er straks afgaan, masseren we de huid even. Dan voel je het vet zitten: kleine bolletjes, net onder het huidoppervlak.”
Ik krijg spontaan een flashback naar de film Alien, maar het valt mee. Als ze de pads er na een uur afhaalt, voelt mijn huid ijskoud, verdoofd en een beetje ongelijkmatig aan, maar na een paar minuten trekt dat allemaal weg. Zonder tintelend gevoel. Mijn huid heeft het de week na de behandeling wel even zwaar, met drie verticale blauwe plekken op mijn buik. Elbaz had me er al voor gewaarschuwd: ik had eigenlijk nét niet genoeg vet voor deze behandeling (maar voor dit artikel wilde ik het toch graag uitproberen) en ik heb een lichte, dunne huid, die gevoeliger is voor blauwe plekken. Of het de moeite waard was? Daarvoor is de behandeling nog te kort geleden – twee weken pas, en de eerste verandering zie je na ongeveer acht weken. Na drie maanden is het resultaat optimaal. Dat belooft wat, want één behandeling zou genoeg zijn om al 22 procent onderhuids vetweefsel kwijt te raken. Rustig een boek lezen terwijl je blijvend vet verliest op plekken die je met sporten moeilijk aanpakt: als deze methode werkt, is het in elk geval de makkelijkste manier om in shape te komen.
“Ook veel (top)sporters zweren bij een potje klappertanden”
Goed voor je weerstand
Het principe van cryotherapie, zoals het blootstellen van je lichaam aan extreme kou heet, is niet nieuw. In de jaren zeventig ontwikkelde een Japanse reumatoloog al de eerste cryotherapie-cabine, bedoeld voor patiënten met reumatische artritis. Zodra ze in de cabine stapten, werden ze iets korter dan anderhalve minuut plaatselijk blootgesteld aan verdampte stikstof van -180°C. Het verlichtte hun pijn, mogelijk vanwege de aanmaak van endorfine. Deze methode wordt nog steeds gebruikt, maar dan niet meer alleen om pijn aan te pakken, en onder de naam Whole Body Cryotherapy. Je strapt een cryo-cabine in (zie kader), waar je een paar minuten in je bikini extreem ‘droge’ kou ervaart bij een temperatuur van -140°C. Zo’n cabine werkt niet met stikstof, maar met elektrische koeling. De zenuwuiteinden in je huid slaan alarm door de temperatuurschok, waardoor je bloed sneller gaat stromen en zich richt op de vitale organen – die zijn het belangrijkst om te beschermen in noodsituaties. Om sneller te herstellen, geeft je lichaam hormonen en enzymen en ontstekingsremmende eiwitten af. En dan krijgt je bloed ook nog eens een zuurstofboost vanwege het zuurstofrijke klimaat in de cabine. Kortom: een paar minuten in de kou staan levert je een betere doorbloeding op en bevordert het herstel van je lichaam.
‘Iceman’ Wim Hof, de man die besneeuwde bergen beklimt in korte broek en het zonder problemen twee uur volhoudt in een cabine met 700 kilo ijs, baseert zijn trainingen ook op de kracht van kou. Ook hij zegt dat blootstelling aan kou je een betere bloedcirculatie en een betere weerstand oplevert en dat je ervan kunt afvallen. Hij schrijft dat toe aan de werking van zogeheten bruin vet door kou, dat door wetenschappelijk onderzoek onderschreven wordt. In tegenstelling tot het andere type vet dat we hebben (de witte variant) slaat bruin vet geen energie op, maar gebruikt ’ie energie juist om warmte te produceren. Kortom: je stofwisseling schiet omhoog en je verbrandt vet. Daar hoef je niet eens vrieskou voor te trotseren, want volgens de Canadese endocrinoloog André Carpentier wordt bruin vet al actief bij blootstelling aan milde kou, een temperatuur van 18°C. En daar kikker je ook nog eens lekker van op, zegt Hof. Denk maar aan je ochtenddouche: “Warm douchen maakt je achteraf loom, maar als je koud afdoucht laadt je energie op en ben je klaar voor de dag.” Je verslaat er stress ook nog eens mee, en je concentratievermogen heeft er volgens de ‘Iceman’ baat bij. Een mogelijke reden: die betere doorbloeding zorgt voor een beter geheugen en een beter concentratievermogen.
Topsporten en klappertanden
Ook veel (top)sporters zweren bij een potje klappertanden. Cristiano Ronaldo, de voetballers van Manchester United, de basketballers van NBA en wielrenners begeven zich regelmatig naar de cryo-sauna. De voetbalsters van de nationale ploeg van Engeland liet tijdens het EK van 2017 zelfs vier keer per week een mobiele koelcel voorrijden bij hun hotel. Het doel: het lichaam sneller laten herstellen na een intensieve training en het risico op blessures verkleinen. Of dat zin heeft, durven wetenschappers nog niet met zekerheid te zeggen: er is nog te weinig onderzoek gedaan om onomstotelijk bewijs te leveren. Toch lijken de resultaten van de laatste jaren positief. Zo ontdekten onderzoekers van het Franse Nationale Instituut van Sport dat crytoherapie bij hardlopers tot beter herstel leidt dan infrarood licht of geen behandeling. En volgens onderzoekers van het Radboudumc in Nijmegen kan herhaalde blootstelling aan kou, in combinatie met ademhalingsoefeningen, het immuunsysteem beïnvloeden. Proefpersonen die aan het onderzoek meededen, hadden onder andere minder last van griepverschijnselen. Trainen in de kou is goed voor je afweersysteem, concludeerden de wetenschappers.
Mooier door kou
Doe je het niet voor je gezondheid of om af te vallen, dan is er nog een reden om kou een kans te geven: het maakt je mooi. Volgens Freezelab, een grote aanbieder van Whole Body Cryotherapy in Amsterdam, kan de vrieskou acne verminderen en voor sterkere nagels en een stevige huid zorgen, doordat kou de collageenaanmaak stimuleert. Er bestaan zelfs heuse cryo-facelifts, waarbij het gezicht wordt afgekoeld naar 5 tot 10°C om bindweefselcellen te activeren, die de huidversoepelende stofjes elastine en collageen aanmaken. Na één behandeling is zie je al resultaat, aldus de behandelaars, maar na vier tot zes sessies – en vervolgens een zesweekse update – zou je blijvend een frisse, rimpelloze uitstraling krijgen. Kou zou dus zomaar een wondermiddel kunnen zijn tegen spierpijn, vermoeidheid, een verzwakt immuunsysteem, vetrandjes én huidproblemen.
Te mooi om waar te zijn? Misschien, maar onderzoek wijst er in elk geval op dat cryotherapie niet schadelijk is voor gezonde mensen. Heb je dus een euro of dertig over voor een koud cabinebezoekje of honderd voor een onderhuidse vetbevriezing, dan kun je het dus prima eens uitproberen. Baat het niet, dan schaadt het niet. Ik houd het voorlopig bij mijn testcase voor dit artikel. Hoewel de behandeling me alles meeviel, wil ik voor die bescheiden vetlaag de blauwe plekken niet nogmaals riskeren. Maar misschien verander ik nog van gedachten als ik over een paar weken ineens een broekmaat minder heb. Tot die tijd kan ik altijd nog Wim Hofs advies opvolgen en de dag eens met een koude douche beginnen. Aan je weerstand werken is een koud kunstje.
- Cryotherapie met temperaturen van -110°C tot -160°C kan, in combinatie met medicatie, de ernst van depressieve en angstklachten verminderen. Dat blijkt uit Pools onderzoek
- Een cryosauna wordt gekoeld met vloeibare stikstof. Je hoofd steekt uit de cabine, zodat je die niet kunt inademen.
- Wratten bevriezen is ook een vorm van cryotherapie: hiervoor wordt vloeibare stikstof gebruikt.
- Na drie behandelingen met vetbevriezing raak je tot veertig procent onderhuids vetweefsel kwijt.
Tekst: Kim van der Meulen
Genoten van dit artikel? Dit artikel stond in het blad Santé, dat maandelijks in de winkel ligt!
Tip van de redactie
Samsung Galaxy Watch Active 2
