Ik kan niet tegen kritiek

11 juni 2013

Met kritiek omgaan, is best lastig. Met deze tips van Personal coach Brigit Jans leer je beter met kritiek omgaan.

‘Ik ben een vrouw van 39 jaar en kan heel slecht tegen kritiek. Ik vat alles persoonlijk op. Maar als ik geen feedback krijg,ervaar ik dat óók als kritiek. Als iemand commentaar op me heeft, weet ik niet hoe ik moet reageren en voel ik soms de tranen al prikken. Ik ervaar dit als steeds vervelender. Hoe kan ik me beter wapenen tegen kritiek of ermee leren omgaan?’ G.P., HAVELTE

Antwoord van Personal coach Brigit Jans: ‘Kritiek kan heftige emotionele reacties veroorzaken. Je wordt voor je gevoel keihard afgewezen of openlijk niet goed genoeg bevonden. Dat hakt erin. De heftigheid waarmee kritiek kan aankomen, heeft vaak te maken met je gevoel van eigenwaarde. Wie weinig zelfvertrouwen heeft, ziet door kritiek zijn of haar negatieve zelfbeeld bevestigd en kan vaak veel moeilijker met kritiek omgaan. Bedenk dat niet de ander, maar jij zelf je grootste tegenstander bent.

Zelfvertrouwen opbouwen
De sleutel is dus: zelfvertrouwen opbouwen. Het omgaan met kritiek wordt gemakkelijker als je leert deze niet persoonlijk te nemen. Bedenk dat de kritiekgever jou niet afwijst als persoon, maar hoogstens je gedrag ter discussie wil stellen. Natuurlijk vóélt het voor jou wel als een persoonlijke afwijzing, maar realiseer je dat ieder mens nu eenmaal blinde vlekken heeft en dat we anderen hard nodig hebben om hier zicht op te krijgen. Dan kun je kritiek (feedback) zien als middel om jezelf te verbeteren en te ontwikkelen.

Reageren
Het is belangrijk dat je goed reageert op kritiek. Als je woedend wordt, als je jezelf te fel gaat verdedigen, als je wegloopt of dichtklapt, stop je weliswaar de kritiek, maar ook de communicatie. Zo ontneem je jezelf de kans op meer zelfkennis en verdere persoonlijke ontwikkeling. Ga dus nooit in de verdediging. Luister goed naar wat iemand zegt, vraag wat diegene precies bedoelt en wees eerlijk naar jezelf. Herken je wat de ander zegt? Hoor je het vaker? Dan kun je inzien wat het effect van jou op anderen kan zijn, en kun je er iets aan veranderen.

Bedank
Bedank voor de feedback, zeg dat je goed hebt geluisterd en dat je er iets mee gaat doen. Deze volwassen reactie zal bij de kritiekgever respect afdwingen, en zo zul je jezelf ook meer leren respecteren.

Opbouwend
Dan ga ik er wel van uit dat de feedback die je hebt gekregen opbouwend is, dus alleen is bedoeld om je te helpen. Maar kritiek kan natuurlijk ook misplaatst en destructief zijn. Ga goed bij jezelf na of de kritiek inderdaad over jou gaat of eigenlijk meer over de kritiekgever. Want ook feedback geven is een kunst. Of de kritiekgever op een zuivere, eerlijke manier zijn mening geeft, speelt hierbij een grote rol.
Als je het gevoel hebt dat de kritiek niets met jou te maken heeft, trek je er dan niets van aan.

Geen feedback
Dat je geen feedback krijgen ook ziet als een vorm van afwijzing, geeft aan dat je misschien bang bent niet de moeite waard te zijn. Niet de moeite waard om op te reageren. Ook hier kan een laag zelfbeeld een rol spelen. Trek in dit geval geen voorbarige conclusies. Denk niet voor een ander: je kunt nooit weten waarom iemand niet op een actie van jou reageert. Daar kunnen zoveel redenen voor zijn die helemaal niets met jou te maken hebben.

Cursus
Makkelijker gezegd dan gedaan? Misschien kan een cursus assertiviteit je helpen adequaat te reageren. Omgaan met kritiek kun je zien als een vaardigheid; het is een kwestie van oefenen!  Doe jezelf dat plezier, werk aan je zelfvertrouwen en doe je voordeel met alles wat je dankzij anderen over jezelf kunt leren.’

Beeld: Shutterstock