Duurzaamheid en ecologische voetafdruk: is digitalisering een risico?
31 juli 2024
Digitalisering heeft de manier waarop we leven, werken en met elkaar omgaan fundamenteel veranderd. Van de introductie van het internet tot geavanceerde technologieën zoals kunstmatige intelligentie en het Internet of Things (IoT), digitalisering heeft bijna elk aspect van ons dagelijks leven beïnvloed.
Hoewel deze technologische vooruitgang veel voordelen met zich meebrengt, groeit ook de bezorgdheid over de impact ervan op het milieu. Met name de vraag of digitalisering een risico vormt voor duurzaamheid en de ecologische voetafdruk wordt steeds belangrijker.
In deze tekst wordt gekeken naar de verschillende manieren waarop digitalisering kan worden gezien als zowel een bedreiging als een kans voor het milieu.
De ecologische voetafdruk van digitalisering
De term “ecologische voetafdruk” verwijst naar de hoeveelheid natuurlijke hulpbronnen die een persoon, bedrijf of activiteit verbruikt. Met betrekking tot digitalisering verwijst de ecologische voetafdruk naar het energieverbruik, de uitstoot van broeikasgassen en het verbruik van hulpbronnen in verband met de productie, werking en verwijdering van digitale apparaten en infrastructuur.
Een aanzienlijk deel van de ecologische voetafdruk van digitalisering komt van datacenters, die enorme hoeveelheden elektriciteit verbruiken om de servers te laten werken en te koelen. Deze datacenters vormen de ruggengraat van de digitale wereld en hosten alles van websites en clouddiensten tot gegevensanalyse.
Casino 777 laat ook een ecologische voetafdruk achter, maar die is heel anders dan die van een fysiek casino, zoals hieronder verder wordt uitgelegd. Volgens schattingen kunnen datacenters in 2030 tot 8% van het wereldwijde elektriciteitsverbruik voor hun rekening nemen als er geen maatregelen worden genomen om de energie-efficiëntie te verhogen.
Daarbij komt nog het verbruik van hulpbronnen bij de productie van hardware. Voor de productie van computers, smartphones en andere digitale apparaten zijn zeldzame metalen en andere grondstoffen nodig, waarvan de winning vaak gepaard gaat met aanzienlijke milieuschade. Daarnaast dragen de korte levensduur van veel elektronische apparaten en de moeilijkheid om ze te recyclen bij aan de groeiende hoeveelheid elektronisch afval, wat een verdere belasting voor het milieu vormt.
Energieverbruik en emissies
Het energieverbruik van digitale technologieën is een belangrijk aspect van hun ecologische voetafdruk. Volgens een studie van het Internationaal Energieagentschap (IEA) is het energieverbruik van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) de afgelopen jaren voortdurend gestegen.
Bijzonder zorgwekkend is de toename van de energievraag van cryptocurrencies zoals Bitcoin, waarvan de mijnbouwprocessen enorme hoeveelheden energie vergen. Naar schatting verbruikt het Bitcoin-netwerk alleen al meer energie dan sommige landen.
De bron van de energie die wordt gebruikt om deze technologieën aan te drijven is een andere kritieke factor. Als de elektriciteit afkomstig is van fossiele brandstoffen zoals kolen, olie of gas, dragen ICT-technologieën aanzienlijk bij aan de uitstoot van broeikasgassen die klimaatverandering veroorzaken.
Overschakelen op hernieuwbare energie om datacenters en andere digitale infrastructuren van stroom te voorzien is daarom cruciaal om de ecologische voetafdruk te minimaliseren.
Het potentieel van digitalisering voor duurzaamheid
Ondanks de bovengenoemde uitdagingen biedt digitalisering ook aanzienlijke mogelijkheden om bij te dragen aan duurzaamheid. Een van de meest veelbelovende ontwikkelingen op dit gebied is het concept van “Groene IT”, dat tot doel heeft de impact op het milieu te verminderen door het gebruik van energie-efficiënte technologieën en praktijken.
Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van energie-efficiënte hardware en software. Door gebruik te maken van technologieën zoals virtualisatie, efficiënte algoritmen en betere koelsystemen kunnen datacenters hun energieverbruik aanzienlijk verlagen. Daarnaast kan digitalisering werkprocessen optimaliseren en zo middelen besparen. Online conferenties en telewerken verminderen de behoefte aan zakenreizen, wat op zijn beurt de CO2-uitstoot vermindert.
Digitalisering kan ook bijdragen aan een betere bewaking en controle van het verbruik van energie en hulpbronnen. Intelligente elektriciteitsnetten, slimme huizen en het internet van de dingen maken een efficiënter gebruik van energie, water en andere hulpbronnen mogelijk door het verbruik in realtime te monitoren en te optimaliseren. Deze technologieën kunnen helpen om de ecologische voetafdruk in verschillende sectoren zoals huisvesting, industrie en transport te verkleinen.
Ecologische voetafdruk: digitaal versus stationair aanbod
Een belangrijk aspect dat vaak besproken wordt, is de ecologische voetafdruk van digitale versus stationaire aanbiedingen. Online winkels, digitale arcades en streamingdiensten bieden bijvoorbeeld vaak een milieuvriendelijker alternatief dan hun fysieke tegenhangers. De belangrijkste reden hiervoor is de verminderde behoefte aan fysieke infrastructuur en het daarmee gepaard gaande gebruik van hulpbronnen.
In het geval van online winkels zijn er bijvoorbeeld geen grote verkoopruimtes nodig die verwarmd, verlicht en onderhouden moeten worden. Dit resulteert in een lager energieverbruik in vergelijking met fysieke winkels. Het digitaal aanbieden van mediainhoud, zoals films of muziek, vermindert ook de behoefte aan fysieke media en de bijbehorende productie- en transportkosten.
CO2-voetafdruk van websites en digitale diensten
De CO2-voetafdruk van websites en andere digitale diensten wordt gemeten door de volledige levenscyclus van de digitale infrastructuur te analyseren. Dit omvat de energie die nodig is om servers in datacenters te laten draaien en het energieverbruik van de eindapparaten die worden gebruikt om toegang te krijgen tot deze diensten.
Om de koolstofvoetafdruk te bepalen, wordt de hoeveelheid verbruikte energie omgezet in CO2-equivalenten, waarbij de herkomst van de energie – hernieuwbaar of fossiel – een doorslaggevende rol speelt.
Een interessant punt bij het beoordelen van de milieuvriendelijkheid van e-commerce in vergelijking met de fysieke detailhandel is het aspect transport. Bij online winkelen moet rekening worden gehouden met het transport van goederen van het magazijn naar de eindklant, dat aanzienlijke emissies kan veroorzaken, afhankelijk van de verzendmethode en de afstand.
Aan de andere kant moet er bij fysieke winkels ook rekening worden gehouden met de uitstoot die wordt veroorzaakt door klanten die naar de winkel reizen.
Studies hebben aangetoond dat in stedelijke gebieden, waar klanten de neiging hebben om kortere afstanden af te leggen, fysieke winkels milieuvriendelijker kunnen zijn. Maar in landelijke gebieden, waar langere reizen gebruikelijk zijn, kan online detailhandel vaak een betere CO2-voetafdruk hebben door efficiëntere toeleveringsketens en gebundelde leveringen.
Conclusie
Digitalisering vormt ongetwijfeld zowel een risico als een kans voor duurzaamheid en de ecologische voetafdruk. Hoewel het toenemende energieverbruik en de toenemende vraag naar hulpbronnen ernstige zorgen baren over het milieu, biedt digitalisering ook hulpmiddelen en oplossingen om deze problemen aan te pakken. De uitdaging is om een duurzame manier te vinden die de voordelen van digitale technologieën benut zonder het milieu onnodig te belasten.
Het is duidelijk dat zowel de technologische industrie als beleidsmakers een sleutelrol moeten spelen bij het vormgeven van een duurzame digitale toekomst. Door energie-efficiënte technologieën, het gebruik van hernieuwbare energie en de implementatie van milieuvriendelijke praktijken te bevorderen, kan digitalisering een drijvende kracht worden voor duurzame ontwikkeling.
Het is cruciaal dat alle belanghebbenden, van bedrijven en overheden tot consumenten, hun steentje bijdragen om de ecologische voetafdruk van digitalisering te minimaliseren en tegelijkertijd de voordelen ervan te maximaliseren.
Dit artikel is een partnerbijdrage.
Foto: Unsplash
