Brenda kwam erachter dat ze ADD heeft
5 april 2024
Brenda werkte in een heftige baan bij een reclamebureau toen ze kortsluiting kreeg: haar brein werkte niet meer mee. Dat motiveerde haar om meer te weten te komen over haar manier van denken en doen. “Achteraf gezien heb ik altijd op mijn tenen gelopen om me staande te houden in de wereld.”
Attention Deficit Disorder (ADD): Dit is een neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door problemen met aandacht, concentratie, hyperactiviteit en impulsiviteit. Het is een subtype van ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder).
“Als je bij mij thuis komt, zou je niet zeggen dat ik in mijn hoofd vrij druk ben. Het is altijd netjes en schoon, mijn kledingkast is supergeorganiseerd, zelfs mijn boeken staan op kleur gerangschikt op een plank. Zelf zocht ik ook nooit iets achter mijn opgeruimdheid, maar inmiddels weet ik dat het een overlevingsmechanisme is dat ik onbewust heb ingebouwd. Rust in mijn huis geeft mij letterlijk rust in mijn hoofd. En als ik kleding niet zie hangen, dan vergeet ik gewoonweg dat ik het heb. Jarenlang heb ik geprobeerd mijn leven zo overzichtelijk mogelijk in te richten.
Dat werkte prima: ik heb een hbo-studie afgerond, een rijk sociaal leven en een mooie loopbaan als project- en accountmanager. Maar twee jaar geleden liep ik vast. Alsof alle bordjes die ik altijd zo vakkundig had hooggehouden, allemaal tegelijk op de grond vielen.
Full on
Ik werkte in die periode bij een bekend reclamebureau als accountmanager. Een heftige baan, waarbij het tempo hoog lag en we met het hele team altijd full on waren. Ik voelde wel dat de drukte extreem was, ik was bijvoorbeeld bijna geen avond voor acht uur thuis. Op afspraken met vriendinnen kwam ik steevast veel te laat, omdat ik weer eens moest overwerken. Ook in het weekend werd er regelmatig een beroep op me gedaan, of moest ik aanwezig zijn bij shoots. Maar nee zeggen deed ik nooit. Op een maandag werd ik opeens op het matje geroepen bij mijn leidinggevende: de klant was woedend omdat hij op zondag naar iets had moeten kijken dat ik had moeten doorsturen.
Maar ik was het hele weekend offline geweest en was het echt straal vergeten. Het voelde op dat moment echt alsof er kortsluiting in mijn hersenen plaatsvond. Ik stamelde een excuus tegen mijn baas, maar daar nam zij geen genoegen mee: ik kon kiezen. Óf efficiënter gaan werken onder haar begeleiding, óf nu naar huis om uit te rusten. Ik wilde dat eerste, maar het lukte me niet om te bedenken hoe ik dat zou gaan doen. Mijn hoofd deed het gewoon niet meer. Mijn leidinggevende stuurde me dus zonder pardon weg, en ik vertrok met mijn staart tussen mijn benen. Even later zat ik thuis op de bank. Tja, en nu?
‘Achteraf gezien heb ik altijd op mijn tenen gelopen om me staande te houden in de wereld’
Staande houden
Het eerste wat ik deed was mijn coach bellen. Ik ging al een tijdje naar haar toe, omdat ik al langer het gevoel had dat ik op mijn tandvlees liep. Bovendien waren er wat issues die ik had op te lossen: een moeilijke relatie met mijn vader, liefdes die steeds weer op de klippen liepen. Mijn coach luisterde aandachtig naar mijn verhaal. Toen vroeg ze iets wat uiteindelijk mijn leven zou veranderen: ‘Heb je er weleens aan gedacht dat je ADD zou kunnen hebben?’. Op dat moment kon ik daar eigenlijk niet goed op antwoorden. Natuurlijk had ik weleens van ADD gehoord, maar ik had geen idee wat het precies inhield. Ze noemde een paar kenmerken: volle bedrading, dromerig, vergeetachtig, moeilijk te lezen.
Lees ook: leren luisteren naar je lichaam zo doe je dat
Toen gingen er wel belletjes rinkelen. Ik herinnerde mij bijvoorbeeld het moment dat ik mijn oude schoolrapporten terugvond en daarin las: ‘Brenda is een leuk en slim kind, maar haar focus en concentratie kunnen beter’. Of die keer dat ik als kind met mijn oom en tante naar Madurodam ging. Ze vroegen achteraf aan mijn ouders of ik het wel leuk had gevonden, omdat ze niet echt iets aan mij hadden gemerkt. Mijn afwezigheid hadden ze geïnterpreteerd als desinteresse.
ADD en de psychiater
Een bezoek aan een psychiater bevestigde wat mijn coach al had vermoed: ik bleek inderdaad ADD, en dan de subvorm Sluggish Cognitive Tempo (SCT). Kenmerken van ADD zijn dat je vaak introvert bent en moeite hebt je te concentreren. SCT is nog niet zo bekend, maar dit komt erop neer dat je ook nog eens langzamer met informatie verwerken (‘sluggish’, oftewel ‘slakkerig’). Tegelijkertijd heb je wel heel veel in huis om dat te compenseren, bijvoorbeeld intelligentie – vandaar dat ‘cognitieve’ component. ‘Introvert, jij?’ vroeg een vriendin verbaasd toen ik het haar vertelde. ‘Je bent juist altijd zo spontaan en staat op feestjes met iedereen te kletsen. En je hebt een sociaal netwerk om jaloers op te zijn!’
Maar wat zij nooit heeft gemerkt is dat ik na feestjes of veel sociale afspraken altijd een paar dagen nodig heb om bij te komen. Dat ik dan het liefst alleen ben en dat ik me dan zelfs een beetje down kan voelen. Volgens mijn psychiater gaan mensen met SCT vaak juist op zoek naar drukte en gezelligheid, om zo zichzelf te activeren en zichzelf te dwingen om alert te blijven. Ook weer zo’n overlevingsmechanisme dus, waardoor ik altijd eigenlijk altijd op mijn tenen moest lopen om me staande te houden in de wereld.
Ritalin
Een tijdje heb ik Ritalin gebruikt, op voorschrift van de psychiater. Het zou kunnen zorgen voor meer focus en meer tempo. Ik kan je zeggen: het was vreselijk! Het voelde alsof ik de hele dag op de speed zat, zo hyper werd ik ervan. Niet echt iets om de rest van mijn leven te blijven slikken. Van een vriendin die ook ADD heeft hoorde ik dat zij veel baat heeft bij een hoge dosis vitamine B12 in combinatie met foliumzuur. Ik heb niet laten onderzoeken of ik een B12-tekort heb, maar ik dacht: baat het niet dan schaadt het niet. Het klinkt als een wonder, maar met de vitamine B12 kwamen de balans en de rust.
Opeens zag ik helder en duidelijk waarom ik altijd zat over te werken: ik had simpelweg meer tijd nodig om mijn werk af te krijgen. Ik kwam zo vaak te laat omdat ik tijdens het douchen opeens zag dat de muur vies was en die dan tóch ging schoonmaken, ook al had ik haast. En altijd maar dat razende werktempo was zó niets voor mij, ik hield het alleen maar vol doordat ik zo goed georganiseerd ben en dat kostte me achteraf gezien bakken met energie.
Als je aandoening eenmaal een naam heeft, is het veel makkelijker om jezelf te accepteren. Ik weet nu dat ik er niets aan kan doen dat ik ben zoals ik ben. Op de een of andere manier lukt het me daarom nu beter om mijn keuzes te overwegen en minder streng te zijn voor mezelf. Op mijn werk heb ik gezegd dat ik nog maar vier dagen wilde werken. En ik ben overgestapt naar een andere afdeling, met meer rust en relaxtere mensen.
‘Opeens zag ik waarom ik altijd zat over te werken: ik had simpelweg meer tijd nodig om mijn werk af te krijgen’
Man van mijn leven
Inmiddels gaat het zo goed met me dat mijn ADD eigenlijk geen issue meer voor me is. Ik zie de dingen beter in perspectief. Voor mij dus geen weekenden meer vol feestjes en afspraken. Niet meer Whatsappen met vriendinnen tot midden in de nacht. Geen dingen meer waar ik eigenlijk geen zin in heb. Het kan geen toeval zijn dat ik een jaar geleden zomaar de man van mijn leven tegen het lijf liep. Hij is ontzettend ontspannen en laat zich niet gek maken door mijn grillen, precies wat ik nodig heb. En ik ben er niet actief naar op zoek gegaan, maar sinds een paar maanden heb ik een nieuwe baan. Met heel fijne collega’s en een verbod op overwerken. Als ik vrij ben, mag ik heerlijk thuis lummelen van mezelf. Laatst zei iemand tegen me: omarm je traagheid.
Dat doe ik nu met volle overtuiging. Als ik een afspraak heb, ga ik gewoon wat eerder van huis, zodat ik me niet hoef te haasten. En als het stoplicht op rood staat, stop ik en haal ik even diep adem. Ik ben nu zelfs zo ver dat ik de ADD ervaar als iets positiefs. Ik heb veel echte vrienden, en dat heb ik mede te danken aan mijn diepgang en inlevingsvermogen. Door mijn overlevingsmechanismen ben ik ook goed in mijn werk en daar kan ik prima van leven en genieten. Dat was altijd al zo, maar doordat ik nu weet ‘hoe het heet’, maak ik betere keuzes en voel ik me eindelijk in balans.”
Lees ook: altijd koude voeten? Dan heb je dit nodig
Zo herken je ADD
Veel mensen weten niet dat ze ADD hebben omdat ze desymptomen niet herkennen. Dit zijn vijf typische ADD eigenschappen:
1. Gevoelig, betrokken en emotioneel
Je loopt over van gevoel, maar hebt moeite dit te tonen. Je bent dromerig vanwege een constante gedachtestroom. Hierdoor is concentreren lastig en kom je vaak ongeïnteresseerd of afwezig over. Het tegenovergestelde kan gebeuren wanneer mensen met ADD een passie hebben voor iets: dan kan de dromerigheid omslaan in een hyperfocus. Vanwege je gevoeligheid kun je last hebben van stemmingswisselingen. Dan trek je je terug en heb je tijd voor jezelf nodig, ondanks dat je wel sociaal bent.
2. Moeite met concentreren
Doordat het druk is in je hoofd kun je je moeilijk concentreren op een taak. Geluiden en bewegingen om je heen zorgen ervoor dat je snel bent afgeleid. Hierdoor ben je langer bezig dan een ander om een taak af te maken. Het kost je ook meer energie en je maakt sneller fouten.
3. Uitstelgedrag
Met ADD heb je een extra stimulans nodig om in beweging te komen, de stress moet oplopen voordat jij in actie komt. Vaak gebeurt er al wel van alles in je hoofd, maar is er een drempel om te beginnen. Als er teveel onopgeloste zaken zijn kan dit leiden tot een voortdurend gevoel van stress, je moet immers nog van alles.
4. Perfectionistisch en creatief
Wanneer jij op een taak wordt gezet waar je je 100% voor inzet, dan zorg je ervoor dat het een succes wordt. Je bent een creatieve en oplossingsgerichte werker en denker.
5. Slaapproblemen
Mensen met ADD hebben vaak een verstoord dag- en nachtritme. Zij kunnen gerust tot ver in de nacht tv-kijken, schoonmaken of werken. In de ochtend slapen zij dan langer door. Met als gevolg dat je overdag vermoeid bent, wat de concentratieproblemen weer versterkt.
(Bron: Add-coaching.nl)
ADD en ADHD
ADD (Attention Deficit Disorder) is een gat tussen het vermogen en het uiteindelijk presteren. Mensen met ADD hebben last van een concentratiestoornis. Ze hebben veel gedachten in het hoofd, zijn snel afgeleid en kunnen zich moeilijk zetten tot een taak. Veel zaken worden uitgesteld tot het laatste moment. ADD wordt wel vergeleken met ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder), maar dan zonder de hyperactiviteit en impulsiviteit. Er wordt wel gezegd dat de hyperactiviteit bij ADD zich in het hoofd afspeelt en zich niet uit in gedrag zoals bij ADHD.
Lees ook: Sandra werd mishandeld door haar eigen man
Is ADHD te zien op een hersenscan? Je ziet het in het filmpje hieronder
Tekst Annemiek de Gier | Beeld Getty Images (N.B. de vrouw op de foto is niet Brenda)
Tip van de redactie
Garmin smartwatch
